Հայաստանի պատմական մայրաքաղաքներ, տասներկու բնակավայրեր, որոնք պատմական տարբեր ժամանակահատվածներում եղել են համահայկական պետությունների վարչաքաղաքական, տնտեսական, կրոնական-մշակութային կենտրոնները։
Դրանք են.
- Տուշպա-Վան (Ք. ա. 825 — 6-րդ դար)
- Արմավիր (Ք. ա. 190-160)
- Երվանդաշատ (Ք. ա. 201-160)
- Արտաշատ (Ք. ա. 160-77, 60-120)
- Տիգրանակերտ (Ք. ա. 77-69)
- Վաղարշապատ (120-330)
- Դվին (336-428)
- Արշակավան (355-360)
- Բագարան (428-933)
- Կարս (933-957)
- Անի (957-1045)
- Շիրակավան (Երազգավորս) (890-929)
- Երևան (1918-…)